φιλό-λογος: ΡΑΨΩΔΙΑ α 109-173

Α 109-173

Στοιχεία για επεξεργασία και ανάλυση

χωρισμός ενοτήτων/σκηνών από α) αλλαγή τόπου

β) αλλαγή προσώπων

γ) αλλαγή τόπου και προσώπων

δ) διαφοροποίηση του χρόνου

μυκηναϊκό ανάκτορο: α) αρχιτεκτονική του(βλ.σελ.31 & βιβλίο ιστορίας)

β) σκεύη-φαγητά-αντικείμενα συμποσίου-περιγραφή εργασιών και υπηρετικού προσωπικού

γ) κατάσταση που επικρατεί γενικά

ψυχολογία Τηλέμαχου-συμπεριφορά μνηστήρων(βασει προσδιορισμών και όσων λέγονται γι’ αυτούς προοικονομείται η τύχη τους;)

θεσμός και στάδια της φιλοξενίας (φιλοξενία Αθηνάς συγκεκριμένα- σύγκριση με παράλληλα κείμενα που αναφέρονται στο έθιμο)

στάδια της φιλοξενίας

Σύμφωνα με το τυπικό της φιλοξενίας στην ομηρική κοινωνία, ο ξενιστής( εκείνος δηλαδή που φιλοξενεί έναν ξένο)υποχρεούται:

α) να τον υποδεχτεί εγκάρδια με προσφώνηση και χειραψία και να τον προσκαλέσει σε φιλοξενία. Αν ο ξένος έχει δόρυ, άλογα ή άρμα να φροντίσει να τακτοποιηθούν.

β) να του προσφέρει λουτρό ( αφού τον λούσουν –συνήθως κάποιες δούλες-, τον αλείφουν με λάδι και τον ντύνουν με καθαρά ρούχα).

γ) να τον φιλέψει: -παραχώρηση καθίσματος σε τιμητική θέση

- προσφορά νερού να πλυθεί

- προσφορά τραπεζιού, εκλεκτής μερίδας φαγητού και πιοτού

(σε εξαιρετικές περιπτώσεις ο ξενιστής διοργανώνει προς τιμήν του ξένου επίσημη υποδοχή με γιορτή ή ακόμα με αγώνες: βλ. φιλοξενία Οδυσσέα από Φαίακες)

δ) να τον ρωτήσει ποιος είναι, από πού έρχεται και τι θέλει, μόνον αφού πρώτα τον φιλέψει

ε) αφού ακούσει το αίτημά του, να το ικανοποιήσει όσο μπορεί

στ) να προσφέρει στον ξένο διαμονή για όσες μέρες θέλει αυτός,

ζ) να τον αποχαιρετήσει με δώρα που επισφραγίζουν τη φιλία τους (ξεινήμα)

5. Η θέση του αοιδού ( ο Φήμιος και τα συναισθήματά του για ό,τι επικρατεί στο παλάτι).

Ομήρου Οδύσσεια, Ραψωδία α στ. 109-173 by vassor

ΑΠΟ ΤΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΝΟΡΑΣ ΠΟΥΡΝΑΡΑ

Το σχέδιο το έχει έτοιμο κιόλας η Αθηνά: ο Ερμής να πάει στην Καλυψώ, για να της πει την τελεσίδικη απόφαση των θεών. Η ίδια αναλαμβάνει να προετοιμάσει το έδαφος στην Ιθάκη. Το δεύτερο μέρος του σχεδίου μπορεί να πραγματοποιηθεί αμέσως (καθώς φορέας και εκτελεστής του είναι η θεά). Το πρώτο όμως μέρος της πρότασης μένει μετέωρο: ο Δίας, μόνος αρμόδιος εντολοδότης του Ερμή, ως αγγελιοφόρου των θεών, δεν το προσεπικυρώνει με το λόγο του. Έτσι, η αποστολή του Ερμή προαναγγέλλεται, όμως δεν εκτελείται αμέσως. Μόνο στη δεύτερη αγορά των θεών της ε ραψωδίας δίνει επιτέλους ο Δίας το εκτελεστικό σήμα του Ερμή, και τότε τα πράγματα παίρνουν το δρόμο προς αυτή την κατεύθυνση. Τώρα θα υλοποιηθεί από την Αθηνά η δεύτερη ενέργεια, που έχει σχέση με την αναζήτηση του Οδυσσέα.

Στην ενότητα αυτή κυριαρχεί η περιγραφική αφήγηση. Ο ποιητής δηλαδή αφηγείται- εξιστορεί (στ. 112-116) και στη συνέχεια περιγράφει (στ. 112-113 ) για παράδειγμα το κοντάρι.

1^η σκηνή (αλλαγή από την αγορά των θεών, στην Αθηνά): Προετοιμασία της Αθηνάς στον Όλυμπο και αναχώρησή της.

Εικόνες της 1^ης σκηνής: «δένει στα πόδια της τα…σαντάλια», «στο χέρι κράτησε.. κοντάρι», «χύθηκε… ακροπατώντας τις κορφές του Ολύμπου».

C Πώς γίνεται η μετάβαση της Αθηνάς από τον Όλυμπο στην Ιθάκη; Ποια τα κύρια εξαρτήματα του ταξιδιού της Αθηνάς;

Το θέμα της προετοιμασίας της θεάς για τη μετάβασή της στην Ιθάκη είναι τυπικό. Με ανάλογους στίχους ο ποιητής μας παρουσιάζει και τη διαδικασία της προετοιμασίας του Ερμή για τη μετάβασή του στην Ωγυγία, το νησί της Καλυψώς.

Έτσι, η Αθηνά με τρόπο μαγικό και αυτόματα («χύθηκε», «βρέθηκε») φθάνει στην Ιθάκη. Η βιασύνη της να κάνει τα λόγια της πράξη φαίνεται και στο στίχο «είπε κι ευθύς». Με θαυμαστό τρόπο, που ξεπερνά τους φυσικούς νόμους, η δράση μεταφέρεται από τη μια στιγμή στην άλλη από το θεϊκό στο ανθρώπινο επίπεδο.

Τέλος, το πέταγμά της με τη συγκεκριμένη εξάρτυσή της αποτελείπαραμυθιακό στοιχείο της Οδύσσειας.

Τα κύρια εξαρτήματα της Αθηνάς για το ταξίδι είναι τα σαντάλια και τοκοντάρι:

Τα σαντάλια της θεάς είναι μαγικά και της δίνουν τη δυνατότητα αν μετακινείται παντού, σε στεριές και θάλασσες, ανάλαφρα, με τις πνοές του ανέμου. Από τον ποιητή προβάλλονται με τα επίθεταωραία, θεσπέσια, χρυσά.
το κοντάρι της , το πιο σημαντικό στοιχείο της εξάρτυσής της, παρουσιάζεται με πολλά γνωρίσματά του (άλκιμο, ακονισμένο με χαλκό, βαρύ, θεόρατο, στιβαρό) καθώς και με την αποτελεσματικότητά του στη μάχη (με αυτό ….. δαμάζει των γενναίων πολεμιστών τις τάξεις). Η παρουσίαση του κονταριού σε 3 στίχους υπογραμμίζει την πολεμική ιδιότητα της θεάς.

2^η σκηνή: η αυλή του παλατιού του Οδυσσέα στην Ιθάκη

εικόνες: «στέκει στην εξώθυρα…ολόιδια με τον Μέντη», «μνηστήρες… μπροστά στις πύλες του σπιτιού…παίζοντας τους πεσσούς, σε τομάρια βοδιών καθισμένοι», «οι κήρυκες και παιδόπουλα… άλλοι να σμίγουν σε κρατήρες κρασί με νερό», «άλλοι…», «κάποιοι…», «ο Τηλέμαχος ήταν με τους μνηστήρες καθισμένος, κι όμως ο νους του πικραμένος ταξίδευε… κι είδε την Αθηνά», «ευθύς προς την αυλόθυρα έτρεξε…», «της έσφιξε το χέρι το δεξί, με τ΄ άλλο πήρε το … κοντάρι της», «ύστερα την προσφώνησε… και τράβηξε μπροστά. Η Αθηνά… ακολουθούσε».

3^η σκηνή: ο Τηλέμαχος και η Αθηνά στο μεγάλο δώμα

4^η σκηνή: Και οι μνηστήρες στη μεγάλη αίθουσα, «το μέγαρον»

C Για ποιους λόγους η Αθηνά μεταμορφώνεται σε Μέντη φθάνοντας στο παλάτι του Οδυσσέα;

Η Αθηνά, προκειμένου να παρουσιαστεί στο παλάτι του Οδυσσέα παίρνει τη μορφή του Μέντη, του βασιλιά των Ταφιωτών (η Τάφος ήταν ένα νησί μεταξύ της Ακαρνανίας και της Λευκάδας). Κάνει αυτή την επιλογή για συγκεκριμένους λόγους:

Ο Μέντης, όπως μαρτυρεί και η ίδια η θεά, είναι παλιός φίλος του Οδυσσέα, συνεπώς θεωρείται φυσική η παρουσία του στο παλάτι και η επίδειξη ενδιαφέροντος για τον παλιό του φίλο.
Με τον τρόπο αυτό δε θα προκληθεί καμία υποψία στους μνηστήρες.
Ως φίλος και συνομήλικος του Οδυσσέα εύκολα θα κερδίσει την εμπιστοσύνη του Τηλέμαχου, θα τον οδηγήσει σε εκμυστηρεύσεις λειτουργώντας σαν πατέρας και θα έχει το δικαίωμα να του δώσει συμβουλές ή να τον επηρεάσει.

C Τι ονομάζουμε «ενανθρώπιση», τι «επιφάνεια» ενός θεού και με ποιο τρόπο συντελούνται αυτές;

Η εμφάνιση ενός θεού στους ανθρώπους όχι με την κανονική θεϊκή μορφή του, αλλά με τη μορφή ανθρώπου (και χωρίς να γίνεται αντιληπτή η θεϊκή ιδιότητά του) την ονομάζουμε ενανθρώπιση.

Οι θεοί δηλαδή αποφασίζουν κάποιες φορές να εμφανιστούν στους ανθρώπους, παίρνοντας τη μορφή κάποιου θνητού. Δεν είναι σπάνια και η εμφάνιση των θεών στα όνειρα των ανθρώπων. Κάποιες πάλι φορές, χωρίς να γίνονται αντιληπτοί, βρίσκονται κοντά στους ανθρώπους για να φωτίσουν το νου τους ή να κατευθύνουν τις ενέργειές τους.

όταν πάλι κατά την εμφάνιση των θεών αποκαλύπτεται η θεϊκή τους ιδιότητα, τότε μιλάμε για επιφάνεια των θεών.

C Ποια είναι η πρώτη εικόνα που αντίκρισε η Αθηνά φθάνοντας στο παλάτι του Οδυσσέα; Σε ποιο γενικό συμπέρασμα μας οδηγεί η κατάσταση στο παλάτι;

Η Αθηνά με τη μορφή ενός θνητού, του Μέντη, στέκεται μπροστά στην εξώπορτα του παλατιού του Οδυσσέα. Εκεί βρίσκει μπροστά της τους μνηστήρες καθισμένους σε τομάρια βοδιών να παίζουν πεσσούς. Οι υπηρέτες και οι υπηρέτριες προετοιμάζουν το τραπέζι (η αναφορά «πρόθυμα υπηρετούσαν» αποκαλύπτει πως ένα μέρος του υπηρετικού προσωπικού είχε ταχθεί με το μέρος των μνηστήρων).

Με το παιχνίδι ο ποιητής αισθητοποιεί την ανεμελιά των μνηστήρων, ενώ το ότι κάθονται σε τομάρια βοδιών που τα έχουν σφάξει οι ίδιοι τονίζει την αλαζονεία τους, την προκλητικότητά τους, που λειτουργούν στο παλάτι του Οδυσσέα σα νοικοκυραίοι και που αυθαιρετούν σε βάρος της ξένης περιουσίας.

Ενώ λοιπόν ο κύριος του σπιτιού απουσιάζει, οι νεαροί ευγενείς στην προσπάθειά τους να κερδίσουν τη βασίλισσα, έχουν εγκατασταθεί και κατασπαταλούν την περιουσία του σαν να ήταν αδέσποτη λεία. Για τον ακροατή η σκηνή αυτή, που η Αθηνά στέκει στην εξώπορτα σιωπηλή, με το κοντάρι στο χέρι, και οι μνηστήρες παίζουν αμέριμνοι χωρίς να αντιλαμβάνονται την παρουσία της, κρύβει βαθιά ειρωνεία. Ο ακροατής, που ξέρει πως κάτω από τη μορφή του Μέντη κρύβεται η Αθηνά, νιώθει ότι δε θα αργήσει να λάμψει η αστραπή της Δικαιοσύνης. Και η άγνοια των μνηστήρων, που έχει πολλή τραγικότητα, σε λίγο θα γίνει πιο έντονη, γιατί κι όταν ακόμη δουν τον ξένο, καθόλου δε θα νιώσουν ότι κάτω από τη μορφή του κρύβεται ένας σημαντικός θεός, φίλος του Οδυσσέα και δικός τους εχθρός. Έτσι, οι μνηστήρες γίνονται σύμβολα αλαζονικών και μωρών ανθρώπων, που δεν μπορούν να νιώσουν την απειλή που αιωρείται πάνω από τα κεφάλια τους, τη θεία δίκη που φτάνει γοργά. Η Αθηνά πάλι, τη στιγμή αυτή, γίνεται το σύμβολο της επερχόμενης θείας δίκης.

Ήθος μνηστήρων: συμπεριφέρονται αλαζονικά και σαν αφέντες στα ανάκτορα του Οδυσσέα, παίζοντας και κατατρώγοντας την περιουσία του. γινονται ενοχλητικοί καθώς διασκεδάζουν αδιαφορώντας για ό,τι συμβαίνει γύρω τους και αναγκάζουν το Φήμιο να τους ψυχαγωγεί.

Σε αντίθεση με τους μνηστήρες, ο Τηλέμαχος αντιλαμβάνεται πρώτος τη θεά. Έτσι, εδώ ο ποιητής εκφράζει την εγρήγορση του Τηλέμαχου σε αντίθεση με τη ραθυμία , την τύφλωση της ψυχής των μνηστήρων. Αλλά και η παρουσίαση του Τηλέμαχου γίνεται με τρόπο που δείχνει την αντίθεση ανάμεσα στο ήθος του Τηλέμαχου και το ήθος των μνηστήρων. Ενώ δηλαδή οι μνηστήρες παίζουν αδιάφοροι, ο Τηλέμαχος δε συμμετέχει, δεν παίζει μαζί τους, αλλά σαν ξένος ανάμεσά τους στέκει σιωπηλός και θλιμμένος. Κι ενώ οι μνηστήρες έχουν όλη τη σκέψη τους δοσμένη στο παιχνίδι, εκείνος συλλογίζεται θλιμμένος τον πατέρα του, κι όχι μόνο τον φέρνει στη θύμησή του, αλλά και τον φαντάζεται να φτάνει και να διώχνει τους μνηστήρες από το σπίτι. Έτσι, ο Τηλέμαχος, με την πρώτη παρουσίασή του από τον ποιητή, δείχνεται άτολμος οραματιστής εκείνου που ποθεί και το θεωρεί ακατόρθωτο, πικραμένος, όλος δοσμένος στη θύμηση του πατέρα του. Αξίζει να προσέξουμε και αυτή τη σύμπτωση που δεν είναι τυχαία: τη στιγμή που παρουσιάζεται η Αθηνά ο Τηλέμαχος συλλογίζεται τον πατέρα του. έτσι, ο ποιητής δένει τη σκέψη της Αθηνάς, που έχει και αυτή το νου της στον Οδυσσέα, με την σκέψη του Τηλέμαχου.

C Ποιο το τυπικό σχήμα της ομηρικής φιλοξενίας;

εγκάρδια υποδοχή και πρόσκληση σε φιλοξενία: ο ξενιστής (=ο οικοδεσπότης) υποδέχεται και καλωσορίζει τον ξένο εγκάρδια, απευθύνοντάς του προσφώνηση («ξένε», διότι το όνομά του δεν είναι ακόμη γνωστό) και κάνοντας θερμή χειραψία. Τον προσκαλεί σε φιλοξενία. Αμέσως μετά τακτοποιεί το δόρυ του και ό,τι άλλο τυχόν φέρει μαζί του, ενώ προσφέρει στο φιλοξενούμενό του κάθισμα για να καθίσει. Πάνω σε αυτό στρώνει λινό ύφασμα ή προβιά. Σε μερικές περιπτώσεις του προσφέρει και υποπόδιο για να ακουμπήσει ο ξένος τα πόδια του. σημαντικό είναι πως προσφέρεται σε αυτόν περίοπτη θέση.
το λουτρό: Τούτο το στοιχείο απαντά σε πλούσιες φιλοξενίες. Προτού καθίσει ο ξε΄νος να φάει και για να ξεκουραστεί από το ταξίδι, υπηρέτριες τον λούζουν, τον αλείφουν με λάδι και τον ντύνουν με ρούχα καθαρά.
σε βασιλικές φιλοξενίες μια υπηρέτρια φέρνει ένα κανάτι και μία λεκάνη νερό για να πλύνει ο ξένος τα χέρια του, προτού αρχίσει να τρώει.
ακολουθεί το γεύμα-απαραίτητο στοιχείο κάθε φιλοξενίας. Στον ξένο προσφέρεται η καλύτερη μερίδα φαγητού και ποτό.
μετά το φαγητό ο ξενιστής ρωτά τον ξένο ποιος είναι, από πού έρχεται, πώς βρέθηκε σε κείνα τα μέρη, ποιος ο σκοπός της επίσκεψής του.
ο ξενιστής προσφέρει στον ξένο διαμονή για όσες ημέρες χρειαστεί.
ξεινήμα: πολλές φορές η φιλοξενία αλλά και η φιλία που προέκυψε από αυτήν σφραγίζεται από δώρα που ο φιλοξενών προσφέρει στο φιλοξενούμενο. Δώρα προσφέρει συνήθως και ο ξένος.

C η φιλοξενία γενικά:

η φιλοξενία (φιλω + ξένος) για τους αρχαίους Έλληνες γενικά, και όχι μόνο για τον ομηρικό άνθρωπο ήταν ιερός και πολύ ισχυρός θεσμός. Τον επέβαλλαν οι πρακτικές ανάγκες της εποχής. Τότε δεν υπήρχε οργανωμένο σύστημα υποδοχής και διαμονής των ξένων, δεν υπήρχε οργανωμένη πρόνοια για να παρέχει διαμονή , περιποίηση, ασφάλεια (πανδοχεία, ξενοδοχεία). Δεν υπήρχαν μέσα συγκοινωνίας και επικοινωνίας. Συνεπώς, η φιλοξενία ήταν ένας αναγκαίος θεσμός. Ο ξένος ήταν ένας ναυτικός, ένας έμπορος, ένας οδοιπόρος, ένας φτωχός, ένα πρόσωπο σεβαστό και άξιο να φιλοξενηθεί, να βρει ζεστασιά, θαλπωρή και φιλική συμπαράσταση. Η φιλοξενία ήταν καθήκον και αν δεν προσφερόταν θεωρούνταν ασέβεια. Ήταν ιερός και απαράβατος κανόνας και τον επένδυσαν με το κύρος θεϊκής εντολής, ορίζοντας το Δίαεπόπτη της φιλοξενίας («Ξένιος Δίας»).

Ο οικοδεσπότης («ο ξενιστής») συνδέονταν με το φιλοξενούμενο με άρρηκτους δεσμούς φιλίας, την οποία κληροδοτούσαν (= αφήνω σαν κληρονομιά) και στους απογόνους τους. έτσι, λοιπόν, η φιλοξενία ήτανκοινωνικός θεσμός, με τον οποίο αναπτύσσονταν σχέσεις φιλίας και οι άνθρωποι έδειχναν την κοινωνική τους συμπεριφορά, την ανθρωπιά τους, τα πλούσια συναισθήματά τους.

Ήταν και θεσμός οικονομικός, γιατί συνήθιζαν να ανταλλάσσουν δώρα (αναμνηστικά φιλίας), τα οποία πολλές φορές ήταν πολλά και πολύτιμα.

Φυσικά και πολιτιστικός, γιατί αντάλλασσαν διάφορες πληροφορίες για τον πολιτισμό τους (ενδυμασία, εργασίες, αθλήματα, νοοτροπία…). Ο ξένος ήταν μια πολύτιμη πηγή πληροφοριών μια και δεν υπήρχαν μέσα μαζικής ενημέρωσης και η επικοινωνία ήταν δύσκολη.

Τέλος, το να προσφέρεις τη φιλία σου σε έναν ξένο και να μοιράζεσαι με αυτόν τα αγαθά του τραπεζιού σου, πριν ακόμη μάθεις ποιος είναι, αποτελεί ένδειξη του υψηλού πολιτισμικού επιπέδου του ελληνικού λαού.

Σήμερα (στην υλιστική εποχή μας του ατομικισμού και της καχυποψίας) αισθανόμαστε τουλάχιστον θαυμασμό γι’ αυτή την τόσο ζεστή και ανθρώπινη εκδήλωση φιλοξενίας, εμπνευστής της οποίας υπήρξε ο Έλληνας πρόγονός μας

C η υποδοχή του ξένου από τον Τηλέμαχο:

υποδέχεται ένθερμα τον ξένο, τον προσφωνεί, τον χαιρετίζει εγκάρδια, τον καλωσορίζει και τον προσκαλεί σε δείπνο δίνοντάς του τη διαβεβαίωση ότι θα του προσφέρει κατάλυμα και φαγητό (136-140)
τον οδηγεί στο μέγαρο του παλατιού και τακτοποιεί το δόρυ του (141-144). Αξιοσημείωτη εδώ είναι η πληροφορία ότι τα κοντάρια του Οδυσσέα βρίσκονται στην κονταροθήκη και τον περιμένουν (ο Οδυσσέας δηλαδή βρίσκεται στη σκέψη του γιου του αλλά και στα πράγματα του σπιτιού)
του παραχωρεί τιμητική θέση σε φροντισμένο κάθισμα (146-148)
φροντίζει να δημιουργήσει τις καλύτερες συνθήκες, ώστε ο ξένος να απολαύσει το φαγητό του (154-161)

C ειδικότερα, στην υποδοχή και φιλοξενία του Μέντη από τον Τηλέμαχο ξεχωρίζουν τα εξής:

ο Οδυσσέας βρίσκεται όχι μόνο στο μυαλό του γιού του αλλά και στα πράγματα του σπιτιού (τα κοντάρια του τον περιμένουν βρισκόμενα στην κονταροθήκη τους)
η κοινωνικότητα και η ευγένεια του Τηλέμαχου, που αμέσως αντιλήφθηκε την παρουσία του ξένου, οπότε άφησε κατά μέρος τους συλλογισμούς του, την ονειροπόληση και έτρεξε να κάνει το καθήκον του ως οικοδεσπότης, να υποδεχτεί δηλαδή και να φιλοξενήσει τον ξένο.
Το ότι ο Τηλέμαχος επέλεξε ένα μέρος παράμερα από τους μνηστήρες δείχνει πως ο γιος του Οδυσσέα α. ντρέπεται για την κατάσταση που επικρατεί στο παλάτι, β. δε θέλει να ενοχληθεί ο ξένος από τη συμπεριφορά των μνηστήρων γ. προτίθεται να ρωτήσει για τον πατέρα του, αλλά δε θέλει να τους ακούσει κανείς. Αυτή η επιλογή του Τηλέμαχου να απομονωθεί μαζί με την Αθηνά – Μέντη π ρ ο ο ι κ ο ν ο μ ε ί την εμπιστευτική συνομιλία που θα ακολουθήσει.

Ερωτήσεις: Ποια ποιητική λειτουργικότητα έχει η παρουσία των κονταριών του Οδυσσέα στην κονταροθήκη του παλατιού;………………………………………………………………………………………………………………

Γιατί ο Τηλέμαχος επιλέγει ένα μέρος παράμερα από τους μνηστήρες για να καθίσει με την Αθηνά – Μέντη;

Τι σημαίνει η αντίληψη πως ο Δίας προστάτευε τη φιλοξενία;

Τι γνωρίζετε για τη «φιλοξενία»; Ποιες συνθήκες την επέβαλλαν;

C το δείπνο του ξένου

- πολλά πρόσωπα συνθέτουν την εικόνα αυτή από το δείπνο του ξένου, μία εικόνα γεμάτη κίνηση. Έτσι, βλέπουμε τη δραστηριότητα του υπηρετικού προσωπικού:

μία παρακόρη που χύνει νερό, για να πλύνουν τα χέρια τους ο ξένος και ο οικοδεσπότης, και τοποθετεί μπροστά τους το τραπέζι.
Η σεβαστή κελάρισσα, που έφερε το ψωμί, τα φαγητά.
Ο τραπεζάρχης, που έκοψε κρέατα και τους τα έφερε σε δίσκους
Ο κήρυκας (οινοχόος) που περνούσε συχνά και γέμιζε τα κύπελλά τους με κρασί.

- πολυτέλεια χαρακτηρίζει το δείπνο αυτό. Γίνεται λόγος για χρυσό λαγήνι (κανάτα), για αργυρό λεβέτι (λεκάνη) και για χρυσές κούπες.

Η περιγραφή του δείπνου του ξένου επικεντρώνεται στην πολυτέλεια και την κινητικότητα του υπηρετικού προσωπικού. Τηρείται το τυπικό της φιλοξενίας (πρώτα προσφέρεται το δειπνο, έπειτα θα ακολουθήσει η συζήτηση). Όμως δε γίνεται καθόλου λόγος για την διαδικασία του φαγητού, τη συμπεριφορά ίσως στο τραπέζι, μια και αυτό δεν ενδιαφέρει.

C το δείπνο των μνηστήρων:

εδώ η διαδικασία του φαγητού ενδιαφέρει, γιατί εκείνο που πρέπει να τονιστεί είναι η βουλιμία των μνηστήρων (αυτοί τα χέρια τους απλώνουν στο έτοιμο τραπέζι_ στ 167). Εξάλλου, πρέπει να τονιστεί η ατμόσφαιρα που επικρατεί στο τραπέζι των μνηστήρων, όπου βρίσκουμε μία σύναξη ανεύθυνων ανθρώπων, που καλοπερνούν, χωρίς να νοιάζονται για τίποτε άλλο πέρα από το φαγητό, το ποτό και τη διασκέδαση. Η αναφορά στο δείπνο των μνηστήρων είναι σύντομη και άχρωμη, για να υποδηλωθεί προφανώς πως ήταν ανεπιθύμητοι.

Αφού κόρεσαν τον πόθο τους με το φαΐ και το πιοτό, για να συμπληρώσουν την καλοπέρασή τους απαιτούν να τραγουδήσει ο αοιδός γι’ αυτούς. Έτσι, ο κήρυκας βάζει πιεστικά την κιθάρα στα χέρια του αοιδού. Εκείνος τραγουδούσε στους μνηστήρες από ανάγκη. Ο εκλεχτός αοιδός δεν είχε τίποτε κοινό με τους αλαζόνες μνηστήρες. Αυτή η φράση λοιπόν που λέγεται από τον ποιητή για τον αοιδό (τραγουδούσε στους μνηστήρες από ανάγκη) έχει σημασία, διότι π ρ ο ο ι κ ο ν ο μ ε ί τη σωτηρία του στη ραψωδία χ από τη σφαγή των μνηστήρων και αυτών που τους υπηρετούσαν.

C μέρη του ανακτόρου του Οδυσσέα: