ΔΥΟ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΗΣ ΧΑΡΑΣ

ΔΥΟ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΗΣ ΧΑΡΑΣ· 2 by skontrarou

1.Η μετανάστευση και η προσφυγιά μέσα από φωτογραφίες, εικαστικά έργα και τραγούδια

2. ΑΠΟΔΗΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ - ΑΠΟΙΚΙΑΚΗ ΕΞΑΠΛΩΣΗ

1. Αποικιακή εξάπλωση - Β' ελληνικός αποικισμός from Kvarnalis75

ΑΡΧΑΪΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (ΙΜΕ)

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Γ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

Η ΙΔΡΥΣΗ ΜΙΑΣ ΑΠΟΙΚΙΑΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ Β' ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΥ(8ος-6ος αι.)

ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΑΠΟΙΚΙΩΝ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ

Η ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ

Α. Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΛΦΑΒΗΤΟΥ

☻ Εμφανίζεται προς τα τέλη του 8^ου αι. π.Χ.

☻ Προέρχεται από το φοινικικό με τη μετατροπή συμφώνων σε φωνήεντα

☻ Η γραφή απλοποιήθηκε κι έγινε κτήμα περισσότερων ανθρώπων

☻ Από το ελληνικό αλφάβητο προήλθε το λατινικό

Β) Η ΤΕΧΝΗ

♥ Ονομάζεται Γεωμετρική διότι κυριαρχούν σε αυτή τα γεωμετρικά σχήματα (κυρίως στα αγγεία)

♥ Δημιουργήθηκε από τον 11^ο ως τον 8^ο αιώνα π.Χ.

♥ Αρχικά ομόκεντροι κύκλοι και ημικύκλια ζωγραφισμένα με διαβήτη (1)

♥ Σταδιακά τρίγωνα, ρόμβοι, μαίανδροι (3)

♥ Αργότερα ομοιόμορφα ζώα και παραστάσεις θανάτου μαζί με τα γεωμετρικά σχήματα - επιτάφια αγγεία (2)

♥ Εμφάνιση μυθολογικών θεμάτων

Γ) ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ-ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ

ΝΑΟΙ

- Μεγάλο μέγεθος

-Λίθινοι τοίχοι κάτω, πλίνθινοι ψηλά, στέγες επίπεδες ή σαμαρωτές –λασπόκλαδα

-Μερικοί μακρόστενοι, κεντρική σειρά από κίονες, βάθρο για θεότητα (Ηραίο Σάμου)

-Ορισμένοι αποκτούν πανελλήνιο χαρακτήρα (Δελφοί, Ολυμπία, Δωδώνη)

ΟΙΚΙΣΜΟΙ

-Μικροί

-Σε υψώματα

-Μερικοί οχυρωμένοι με τείχη

Γεωμετρική Εποχή. 2η Ενότητα. Η πολιτισμική αναγέννηση from Kvarnalis75

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ     Γ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

ΡΑΨΩΔΙΑ α 109-173

Α 109-173

Στοιχεία για επεξεργασία και ανάλυση

1. χωρισμός ενοτήτων/σκηνών από α) αλλαγή τόπου

                                                           β) αλλαγή προσώπων

                                                           γ) αλλαγή τόπου και προσώπων

                                                           δ) διαφοροποίηση του χρόνου

2. μυκηναϊκό ανάκτορο: α) αρχιτεκτονική του(βλ.σελ.31 & βιβλίο ιστορίας)

                                          β) σκεύη-φαγητά-αντικείμενα συμποσίου-περιγραφή εργασιών και                                                   υπηρετικού προσωπικού

                                          γ) κατάσταση που επικρατεί γενικά

3. ψυχολογία Τηλέμαχου-συμπεριφορά μνηστήρων(βασει προσδιορισμών και όσων λέγονται γι’ αυτούς προοικονομείται η τύχη τους;)

4. θεσμός και στάδια της φιλοξενίας (φιλοξενία Αθηνάς συγκεκριμένα- σύγκριση με παράλληλα κείμενα που αναφέρονται στο έθιμο)

στάδια της φιλοξενίας

Σύμφωνα με το τυπικό της φιλοξενίας στην ομηρική κοινωνία, ο ξενιστής( εκείνος δηλαδή που φιλοξενεί έναν ξένο)υποχρεούται:

α) να τον υποδεχτεί εγκάρδια με προσφώνηση και χειραψία και να τον προσκαλέσει σε φιλοξενία. Αν ο ξένος έχει δόρυ, άλογα ή άρμα να φροντίσει να τακτοποιηθούν.

β) να του προσφέρει λουτρό ( αφού τον λούσουν –συνήθως κάποιες δούλες-, τον αλείφουν με λάδι και τον ντύνουν με καθαρά ρούχα).

γ) να τον φιλέψει: -παραχώρηση καθίσματος σε τιμητική θέση

                              - προσφορά νερού να πλυθεί

                              - προσφορά τραπεζιού, εκλεκτής μερίδας φαγητού και πιοτού

(σε εξαιρετικές περιπτώσεις ο ξενιστής διοργανώνει προς τιμήν του ξένου επίσημη υποδοχή με γιορτή ή ακόμα με αγώνες: βλ. φιλοξενία Οδυσσέα από Φαίακες)

δ) να τον ρωτήσει ποιος είναι, από πού έρχεται και τι θέλει, μόνον αφού πρώτα τον φιλέψει

ε) αφού ακούσει το αίτημά του, να το ικανοποιήσει όσο μπορεί

στ) να προσφέρει στον ξένο διαμονή για όσες μέρες θέλει αυτός,

ζ) να τον αποχαιρετήσει με δώρα που επισφραγίζουν τη φιλία τους (ξεινήμα)

   5. Η θέση του αοιδού ( ο Φήμιος και τα συναισθήματά του για ό,τι επικρατεί στο παλάτι).

Ομήρου Οδύσσεια, Ραψωδία α στ. 109-173 by vassor

ΑΠΟ ΤΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΝΟΡΑΣ ΠΟΥΡΝΑΡΑ

Το σχέδιο το έχει έτοιμο κιόλας η Αθηνά: ο Ερμής να πάει στην Καλυψώ, για να της πει την τελεσίδικη απόφαση των θεών. Η ίδια αναλαμβάνει να προετοιμάσει το έδαφος στην Ιθάκη. Το δεύτερο μέρος του σχεδίου μπορεί να πραγματοποιηθεί αμέσως (καθώς φορέας και εκτελεστής του είναι η θεά). Το πρώτο όμως μέρος της πρότασης μένει μετέωρο: ο Δίας, μόνος αρμόδιος εντολοδότης του Ερμή, ως αγγελιοφόρου των θεών, δεν το προσεπικυρώνει με το λόγο του. Έτσι, η αποστολή του Ερμή προαναγγέλλεται, όμως δεν εκτελείται αμέσως. Μόνο στη δεύτερη αγορά των θεών της ε ραψωδίας δίνει επιτέλους ο Δίας το εκτελεστικό σήμα του Ερμή, και τότε τα πράγματα παίρνουν το δρόμο προς αυτή την κατεύθυνση. Τώρα θα υλοποιηθεί από την Αθηνά η δεύτερη ενέργεια, που έχει σχέση με την αναζήτηση του Οδυσσέα.

Στην ενότητα αυτή κυριαρχεί η περιγραφική αφήγηση. Ο ποιητής δηλαδή αφηγείται- εξιστορεί (στ. 112-116) και στη συνέχεια περιγράφει (στ. 112-113 ) για παράδειγμα το κοντάρι.

1^η σκηνή (αλλαγή από την αγορά των θεών, στην Αθηνά): Προετοιμασία της Αθηνάς στον Όλυμπο και αναχώρησή της.

Εικόνες της 1^ης σκηνής: «δένει στα πόδια της τα…σαντάλια», «στο χέρι κράτησε.. κοντάρι», «χύθηκε… ακροπατώντας τις κορφές του Ολύμπου».

C Πώς γίνεται η μετάβαση της Αθηνάς από τον Όλυμπο στην Ιθάκη; Ποια τα κύρια εξαρτήματα του ταξιδιού της Αθηνάς;

• Το θέμα της προετοιμασίας της θεάς για τη μετάβασή της στην Ιθάκη είναι τυπικό. Με ανάλογους στίχους ο ποιητής μας παρουσιάζει και τη διαδικασία της προετοιμασίας του Ερμή για τη μετάβασή του στην Ωγυγία, το νησί της Καλυψώς.

Έτσι, η Αθηνά με τρόπο μαγικό και αυτόματα («χύθηκε», «βρέθηκε») φθάνει στην Ιθάκη. Η βιασύνη της να κάνει τα λόγια της πράξη φαίνεται και στο στίχο «είπε κι ευθύς». Με θαυμαστό τρόπο, που ξεπερνά τους φυσικούς νόμους, η δράση μεταφέρεται από τη μια στιγμή στην άλλη από το θεϊκό στο ανθρώπινο επίπεδο.

Τέλος, το πέταγμά της με τη συγκεκριμένη εξάρτυσή της αποτελείπαραμυθιακό στοιχείο της Οδύσσειας.

Τα κύρια εξαρτήματα της Αθηνάς για το ταξίδι είναι τα σαντάλια και τοκοντάρι:

1. Τα σαντάλια της θεάς είναι μαγικά και της δίνουν τη δυνατότητα αν μετακινείται παντού, σε στεριές και θάλασσες, ανάλαφρα, με τις πνοές του ανέμου. Από τον ποιητή προβάλλονται με τα επίθεταωραία, θεσπέσια, χρυσά.
2. το κοντάρι της , το πιο σημαντικό στοιχείο της εξάρτυσής της, παρουσιάζεται με πολλά γνωρίσματά του (άλκιμο, ακονισμένο με χαλκό, βαρύ, θεόρατο, στιβαρό) καθώς και με την αποτελεσματικότητά του στη μάχη (με αυτό ….. δαμάζει των γενναίων πολεμιστών τις τάξεις). Η παρουσίαση του κονταριού σε 3 στίχους υπογραμμίζει την πολεμική ιδιότητα της θεάς.

2^η σκηνή: η αυλή του παλατιού του Οδυσσέα στην Ιθάκη

εικόνες: «στέκει στην εξώθυρα…ολόιδια με τον Μέντη», «μνηστήρες… μπροστά στις πύλες του σπιτιού…παίζοντας τους πεσσούς, σε τομάρια βοδιών καθισμένοι», «οι κήρυκες και παιδόπουλα… άλλοι να σμίγουν σε κρατήρες κρασί με νερό», «άλλοι…», «κάποιοι…», «ο Τηλέμαχος ήταν με τους μνηστήρες καθισμένος, κι όμως ο νους του πικραμένος ταξίδευε… κι είδε την Αθηνά», «ευθύς προς την αυλόθυρα έτρεξε…», «της έσφιξε το χέρι το δεξί, με τ΄ άλλο πήρε το … κοντάρι της», «ύστερα την προσφώνησε… και τράβηξε μπροστά. Η Αθηνά… ακολουθούσε».

3^η σκηνή: ο Τηλέμαχος και η Αθηνά στο μεγάλο δώμα

4^η σκηνή: Και οι μνηστήρες στη μεγάλη αίθουσα, «το μέγαρον»

C Για ποιους λόγους η Αθηνά μεταμορφώνεται σε Μέντη φθάνοντας στο παλάτι του Οδυσσέα;

Η Αθηνά, προκειμένου να παρουσιαστεί στο παλάτι του Οδυσσέα παίρνει τη μορφή του Μέντη, του βασιλιά των Ταφιωτών (η Τάφος ήταν ένα νησί μεταξύ της Ακαρνανίας και της Λευκάδας). Κάνει αυτή την επιλογή για συγκεκριμένους λόγους:

• Ο Μέντης, όπως μαρτυρεί και η ίδια η θεά, είναι παλιός φίλος του Οδυσσέα, συνεπώς θεωρείται φυσική η παρουσία του στο παλάτι και η επίδειξη ενδιαφέροντος για τον παλιό του φίλο.
• Με τον τρόπο αυτό δε θα προκληθεί καμία υποψία στους μνηστήρες.
• Ως φίλος και συνομήλικος του Οδυσσέα εύκολα θα κερδίσει την εμπιστοσύνη του Τηλέμαχου, θα τον οδηγήσει σε εκμυστηρεύσεις λειτουργώντας σαν πατέρας και θα έχει το δικαίωμα να του δώσει συμβουλές ή να τον επηρεάσει.

C Τι ονομάζουμε «ενανθρώπιση», τι «επιφάνεια» ενός θεού και με ποιο τρόπο συντελούνται αυτές;

1. Η εμφάνιση ενός θεού στους ανθρώπους όχι με την κανονική θεϊκή μορφή του, αλλά με τη μορφή ανθρώπου (και χωρίς να γίνεται αντιληπτή η θεϊκή ιδιότητά του) την ονομάζουμε ενανθρώπιση.

Οι θεοί δηλαδή αποφασίζουν κάποιες φορές να εμφανιστούν στους ανθρώπους, παίρνοντας τη μορφή κάποιου θνητού. Δεν είναι σπάνια και η εμφάνιση των θεών στα όνειρα των ανθρώπων. Κάποιες πάλι φορές, χωρίς να γίνονται αντιληπτοί, βρίσκονται κοντά στους ανθρώπους για να φωτίσουν το νου τους ή να κατευθύνουν τις ενέργειές τους.

1. όταν πάλι κατά την εμφάνιση των θεών αποκαλύπτεται η θεϊκή τους ιδιότητα, τότε μιλάμε για επιφάνεια των θεών.

C Ποια είναι η πρώτη εικόνα που αντίκρισε η Αθηνά φθάνοντας στο παλάτι του Οδυσσέα; Σε ποιο γενικό συμπέρασμα μας οδηγεί η κατάσταση στο παλάτι;

Η Αθηνά με τη μορφή ενός θνητού, του Μέντη, στέκεται μπροστά στην εξώπορτα του παλατιού του Οδυσσέα. Εκεί βρίσκει μπροστά της τους μνηστήρες καθισμένους σε τομάρια βοδιών να παίζουν πεσσούς. Οι υπηρέτες και οι υπηρέτριες προετοιμάζουν το τραπέζι (η αναφορά «πρόθυμα υπηρετούσαν» αποκαλύπτει πως ένα μέρος του υπηρετικού προσωπικού είχε ταχθεί με το μέρος των μνηστήρων).

Με το παιχνίδι ο ποιητής αισθητοποιεί την ανεμελιά των μνηστήρων, ενώ το ότι κάθονται σε τομάρια βοδιών που τα έχουν σφάξει οι ίδιοι τονίζει την αλαζονεία τους, την προκλητικότητά τους, που λειτουργούν στο παλάτι του Οδυσσέα σα νοικοκυραίοι και που αυθαιρετούν σε βάρος της ξένης περιουσίας.

Ενώ λοιπόν ο κύριος του σπιτιού απουσιάζει, οι νεαροί ευγενείς στην προσπάθειά τους να κερδίσουν τη βασίλισσα, έχουν εγκατασταθεί και κατασπαταλούν την περιουσία του σαν να ήταν αδέσποτη λεία. Για τον ακροατή η σκηνή αυτή, που η Αθηνά στέκει στην εξώπορτα σιωπηλή, με το κοντάρι στο χέρι, και οι μνηστήρες παίζουν αμέριμνοι χωρίς να αντιλαμβάνονται την παρουσία της, κρύβει βαθιά ειρωνεία. Ο ακροατής, που ξέρει πως κάτω από τη μορφή του Μέντη κρύβεται η Αθηνά, νιώθει ότι δε θα αργήσει να λάμψει η αστραπή της Δικαιοσύνης. Και η άγνοια των μνηστήρων, που έχει πολλή τραγικότητα, σε λίγο θα γίνει πιο έντονη, γιατί κι όταν ακόμη δουν τον ξένο, καθόλου δε θα νιώσουν ότι κάτω από τη μορφή του κρύβεται ένας σημαντικός θεός, φίλος του Οδυσσέα και δικός τους εχθρός. Έτσι, οι μνηστήρες γίνονται σύμβολα αλαζονικών και μωρών ανθρώπων, που δεν μπορούν να νιώσουν την απειλή που αιωρείται πάνω από τα κεφάλια τους, τη θεία δίκη που φτάνει γοργά. Η Αθηνά πάλι, τη στιγμή αυτή, γίνεται το σύμβολο της επερχόμενης θείας δίκης.

Ήθος μνηστήρων: συμπεριφέρονται αλαζονικά και σαν αφέντες στα ανάκτορα του Οδυσσέα, παίζοντας και κατατρώγοντας την περιουσία του. γινονται ενοχλητικοί καθώς διασκεδάζουν αδιαφορώντας για ό,τι συμβαίνει γύρω τους και αναγκάζουν το Φήμιο να τους ψυχαγωγεί.

Σε αντίθεση με τους μνηστήρες, ο Τηλέμαχος αντιλαμβάνεται πρώτος τη θεά. Έτσι, εδώ ο ποιητής εκφράζει την εγρήγορση του Τηλέμαχου σε αντίθεση με τη ραθυμία , την τύφλωση της ψυχής των μνηστήρων. Αλλά και η παρουσίαση του Τηλέμαχου γίνεται με τρόπο που δείχνει την αντίθεση ανάμεσα στο ήθος του Τηλέμαχου και το ήθος των μνηστήρων. Ενώ δηλαδή οι μνηστήρες παίζουν αδιάφοροι, ο Τηλέμαχος δε συμμετέχει, δεν παίζει μαζί τους, αλλά σαν ξένος ανάμεσά τους στέκει σιωπηλός και θλιμμένος. Κι ενώ οι μνηστήρες έχουν όλη τη σκέψη τους δοσμένη στο παιχνίδι, εκείνος συλλογίζεται θλιμμένος τον πατέρα του, κι όχι μόνο τον φέρνει στη θύμησή του, αλλά και τον φαντάζεται να φτάνει και να διώχνει τους μνηστήρες από το σπίτι. Έτσι, ο Τηλέμαχος, με την πρώτη παρουσίασή του από τον ποιητή, δείχνεται άτολμος οραματιστής εκείνου που ποθεί και το θεωρεί ακατόρθωτο, πικραμένος, όλος δοσμένος στη θύμηση του πατέρα του. Αξίζει να προσέξουμε και αυτή τη σύμπτωση που δεν είναι τυχαία: τη στιγμή που παρουσιάζεται η Αθηνά ο Τηλέμαχος συλλογίζεται τον πατέρα του. έτσι, ο ποιητής δένει τη σκέψη της Αθηνάς, που έχει και αυτή το νου της στον Οδυσσέα, με την σκέψη του Τηλέμαχου.

C Ποιο το τυπικό σχήμα της ομηρικής φιλοξενίας;

1. εγκάρδια υποδοχή και πρόσκληση σε φιλοξενία: ο ξενιστής (=ο οικοδεσπότης) υποδέχεται και καλωσορίζει τον ξένο εγκάρδια, απευθύνοντάς του προσφώνηση («ξένε», διότι το όνομά του δεν είναι ακόμη γνωστό) και κάνοντας θερμή χειραψία. Τον προσκαλεί σε φιλοξενία. Αμέσως μετά τακτοποιεί το δόρυ του και ό,τι άλλο τυχόν φέρει μαζί του, ενώ προσφέρει στο φιλοξενούμενό του κάθισμα για να καθίσει. Πάνω σε αυτό στρώνει λινό ύφασμα ή προβιά. Σε μερικές περιπτώσεις του προσφέρει και υποπόδιο για να ακουμπήσει ο ξένος τα πόδια του. σημαντικό είναι πως προσφέρεται σε αυτόν περίοπτη θέση.
2. το λουτρό: Τούτο το στοιχείο απαντά σε πλούσιες φιλοξενίες. Προτού καθίσει ο ξε΄νος να φάει και για να ξεκουραστεί από το ταξίδι, υπηρέτριες τον λούζουν, τον αλείφουν με λάδι και τον ντύνουν με ρούχα καθαρά.
3. σε βασιλικές φιλοξενίες μια υπηρέτρια φέρνει ένα κανάτι και μία λεκάνη νερό για να πλύνει ο ξένος τα χέρια του, προτού αρχίσει να τρώει.
4. ακολουθεί το γεύμα-απαραίτητο στοιχείο κάθε φιλοξενίας. Στον ξένο προσφέρεται η καλύτερη μερίδα φαγητού και ποτό.
5. μετά το φαγητό ο ξενιστής ρωτά τον ξένο ποιος είναι, από πού έρχεται, πώς βρέθηκε σε κείνα τα μέρη, ποιος ο σκοπός της επίσκεψής του.
6. ο ξενιστής προσφέρει στον ξένο διαμονή για όσες ημέρες χρειαστεί.
7. ξεινήμα: πολλές φορές η φιλοξενία αλλά και η φιλία που προέκυψε από αυτήν σφραγίζεται από δώρα που ο φιλοξενών προσφέρει στο φιλοξενούμενο. Δώρα προσφέρει συνήθως και ο ξένος.

C η φιλοξενία γενικά:

η φιλοξενία (φιλω + ξένος) για τους αρχαίους Έλληνες γενικά, και όχι μόνο για τον ομηρικό άνθρωπο ήταν ιερός και πολύ ισχυρός θεσμός. Τον επέβαλλαν οι πρακτικές ανάγκες της εποχής. Τότε δεν υπήρχε οργανωμένο σύστημα υποδοχής και διαμονής των ξένων, δεν υπήρχε οργανωμένη πρόνοια για να παρέχει διαμονή , περιποίηση, ασφάλεια (πανδοχεία, ξενοδοχεία). Δεν υπήρχαν μέσα συγκοινωνίας και επικοινωνίας. Συνεπώς, η φιλοξενία ήταν ένας αναγκαίος θεσμός. Ο ξένος ήταν ένας ναυτικός, ένας έμπορος, ένας οδοιπόρος, ένας φτωχός, ένα πρόσωπο σεβαστό και άξιο να φιλοξενηθεί, να βρει ζεστασιά, θαλπωρή και φιλική συμπαράσταση. Η φιλοξενία ήταν καθήκον και αν δεν προσφερόταν θεωρούνταν ασέβεια. Ήταν ιερός και απαράβατος κανόνας και τον επένδυσαν με το κύρος θεϊκής εντολής, ορίζοντας το Δίαεπόπτη της φιλοξενίας («Ξένιος Δίας»).

Ο οικοδεσπότης («ο ξενιστής») συνδέονταν με το φιλοξενούμενο με άρρηκτους δεσμούς φιλίας, την οποία κληροδοτούσαν (= αφήνω σαν κληρονομιά) και στους απογόνους τους. έτσι, λοιπόν, η φιλοξενία ήτανκοινωνικός θεσμός, με τον οποίο αναπτύσσονταν σχέσεις φιλίας και οι άνθρωποι έδειχναν την κοινωνική τους συμπεριφορά, την ανθρωπιά τους, τα πλούσια συναισθήματά τους.

Ήταν και θεσμός οικονομικός, γιατί συνήθιζαν να ανταλλάσσουν δώρα (αναμνηστικά φιλίας), τα οποία πολλές φορές ήταν πολλά και πολύτιμα.

Φυσικά και πολιτιστικός, γιατί αντάλλασσαν διάφορες πληροφορίες για τον πολιτισμό τους (ενδυμασία, εργασίες, αθλήματα, νοοτροπία…). Ο ξένος ήταν μια πολύτιμη πηγή πληροφοριών μια και δεν υπήρχαν μέσα μαζικής ενημέρωσης και η επικοινωνία ήταν δύσκολη.

Τέλος, το να προσφέρεις τη φιλία σου σε έναν ξένο και να μοιράζεσαι με αυτόν τα αγαθά του τραπεζιού σου, πριν ακόμη μάθεις ποιος είναι, αποτελεί ένδειξη του υψηλού πολιτισμικού επιπέδου του ελληνικού λαού.

Σήμερα (στην υλιστική εποχή μας του ατομικισμού και της καχυποψίας) αισθανόμαστε τουλάχιστον θαυμασμό γι’ αυτή την τόσο ζεστή και ανθρώπινη εκδήλωση φιλοξενίας, εμπνευστής της οποίας υπήρξε ο Έλληνας πρόγονός μας

C η υποδοχή του ξένου από τον Τηλέμαχο:

1. υποδέχεται ένθερμα τον ξένο, τον προσφωνεί, τον χαιρετίζει εγκάρδια, τον καλωσορίζει και τον προσκαλεί σε δείπνο δίνοντάς του τη διαβεβαίωση ότι θα του προσφέρει κατάλυμα και φαγητό (136-140)
2. τον οδηγεί στο μέγαρο του παλατιού και τακτοποιεί το δόρυ του (141-144). Αξιοσημείωτη εδώ είναι η πληροφορία ότι τα κοντάρια του Οδυσσέα βρίσκονται στην κονταροθήκη και τον περιμένουν (ο Οδυσσέας δηλαδή βρίσκεται στη σκέψη του γιου του αλλά και στα πράγματα του σπιτιού)
3. του παραχωρεί τιμητική θέση σε φροντισμένο κάθισμα (146-148)
4. φροντίζει να δημιουργήσει τις καλύτερες συνθήκες, ώστε ο ξένος να απολαύσει το φαγητό του (154-161)

C ειδικότερα, στην υποδοχή και φιλοξενία του Μέντη από τον Τηλέμαχο ξεχωρίζουν τα εξής:

• ο Οδυσσέας βρίσκεται όχι μόνο στο μυαλό του γιού του αλλά και στα πράγματα του σπιτιού (τα κοντάρια του τον περιμένουν βρισκόμενα στην κονταροθήκη τους)
• η κοινωνικότητα και η ευγένεια του Τηλέμαχου, που αμέσως αντιλήφθηκε την παρουσία του ξένου, οπότε άφησε κατά μέρος τους συλλογισμούς του, την ονειροπόληση και έτρεξε να κάνει το καθήκον του ως οικοδεσπότης, να υποδεχτεί δηλαδή και να φιλοξενήσει τον ξένο.
• Το ότι ο Τηλέμαχος επέλεξε ένα μέρος παράμερα από τους μνηστήρες δείχνει πως ο γιος του Οδυσσέα α. ντρέπεται για την κατάσταση που επικρατεί στο παλάτι,  β. δε θέλει να ενοχληθεί ο ξένος από τη συμπεριφορά των μνηστήρων γ. προτίθεται να ρωτήσει για τον πατέρα του, αλλά δε θέλει να τους ακούσει κανείς. Αυτή η επιλογή του Τηλέμαχου να απομονωθεί μαζί με την Αθηνά – Μέντη  π ρ ο ο ι κ ο ν ο μ ε ί την εμπιστευτική συνομιλία που θα ακολουθήσει.

Ερωτήσεις: Ποια ποιητική λειτουργικότητα έχει η παρουσία των κονταριών του Οδυσσέα στην κονταροθήκη του παλατιού;………………………………………………………………………………………………………………

Γιατί ο Τηλέμαχος επιλέγει ένα μέρος παράμερα από τους μνηστήρες για να καθίσει με την Αθηνά – Μέντη;

Τι σημαίνει η αντίληψη πως ο Δίας προστάτευε τη φιλοξενία;

Τι γνωρίζετε για τη «φιλοξενία»; Ποιες συνθήκες την επέβαλλαν;

C το δείπνο του ξένου

-         πολλά πρόσωπα συνθέτουν την εικόνα αυτή από το δείπνο του ξένου, μία εικόνα γεμάτη κίνηση. Έτσι, βλέπουμε τη δραστηριότητα του υπηρετικού προσωπικού:

• μία παρακόρη που χύνει νερό, για να πλύνουν τα χέρια τους ο ξένος και ο οικοδεσπότης, και τοποθετεί μπροστά τους το τραπέζι.
• Η σεβαστή κελάρισσα, που έφερε το ψωμί, τα φαγητά.
• Ο τραπεζάρχης, που έκοψε κρέατα και τους τα έφερε σε δίσκους
• Ο κήρυκας (οινοχόος) που περνούσε συχνά και γέμιζε τα κύπελλά τους με κρασί.

-         πολυτέλεια χαρακτηρίζει το δείπνο αυτό. Γίνεται λόγος για χρυσό λαγήνι (κανάτα), για αργυρό λεβέτι (λεκάνη) και για χρυσές κούπες.

Η περιγραφή του δείπνου του ξένου επικεντρώνεται στην πολυτέλεια και την κινητικότητα του υπηρετικού προσωπικού. Τηρείται το τυπικό της φιλοξενίας (πρώτα προσφέρεται το δειπνο, έπειτα θα ακολουθήσει η συζήτηση). Όμως δε γίνεται καθόλου λόγος για την διαδικασία του φαγητού, τη συμπεριφορά ίσως στο τραπέζι, μια και αυτό δεν ενδιαφέρει.

C το δείπνο των μνηστήρων:

εδώ η διαδικασία του φαγητού ενδιαφέρει, γιατί εκείνο που πρέπει να τονιστεί είναι η βουλιμία των μνηστήρων (αυτοί τα χέρια τους απλώνουν στο έτοιμο τραπέζι_ στ 167). Εξάλλου, πρέπει να τονιστεί η ατμόσφαιρα που επικρατεί στο τραπέζι των μνηστήρων, όπου βρίσκουμε μία σύναξη ανεύθυνων ανθρώπων, που καλοπερνούν, χωρίς να νοιάζονται για τίποτε άλλο πέρα από το φαγητό, το ποτό και τη διασκέδαση. Η αναφορά στο δείπνο των μνηστήρων είναι σύντομη και άχρωμη, για να υποδηλωθεί προφανώς πως ήταν ανεπιθύμητοι.

Αφού κόρεσαν τον πόθο τους με το φαΐ και το πιοτό, για να συμπληρώσουν την καλοπέρασή τους απαιτούν να τραγουδήσει ο αοιδός γι’ αυτούς. Έτσι, ο κήρυκας βάζει πιεστικά την κιθάρα στα χέρια του αοιδού. Εκείνος τραγουδούσε στους μνηστήρες από ανάγκη. Ο εκλεχτός αοιδός δεν είχε τίποτε κοινό με τους αλαζόνες μνηστήρες. Αυτή η φράση λοιπόν που λέγεται από τον ποιητή για τον αοιδό (τραγουδούσε στους μνηστήρες από ανάγκη) έχει σημασία, διότι π ρ ο ο ι κ ο ν ο μ ε ί τη σωτηρία του στη ραψωδία χ από τη σφαγή των μνηστήρων και αυτών που τους υπηρετούσαν.

C μέρη του ανακτόρου του Οδυσσέα:

1. στην εξώθυρα (117)
2. το κατώφλι της αυλής (117)
3. μπροστά στις πύλες του σπιτιού ((120)
4. παλάτι (130)
5. ευθύς προς την αυλόθυρα (134)
6. στην πόρτα (135)
7. (μπήκαν στο ) μεγάλο δώμα (142)
8. σε ψηλή κολόνα (143)

C σκεύη – φαγητά – αντικείμενα συμποσίου: στοιχεία υλικού πολιτισμού

1. σε κρατήρες / τους κρατήρες (124 /166)
2. να σμίγουν… με νερό κρασί (124)
3. με σφουγγάρια τρυπητά (125)
4. τα τραπέζια / γυαλιστερό τραπέζι (125 /156)
5. άφθονα τα κρέατα / με κρέατα κάθε λογής (στ. 126 / 159-160)
6. νερό (για νίψιμο) (154-155 / 164)
7. με το όμορφο χρυσό λαγήνι (154)
8. σε ένα αργυρό λεβέτι (156)
9. ψωμί (157/165)
10. κι άφθονο φαγητό (158)
11. δίσκους (159)
12. κούπες χρυσές / τα κύπελλά τους (160 /161)
13. κρασί (161)
14. πλεχτά πανέρια (165)
15. στο έτοιμο τραπέζι (τα εδέσματα ) (167)
16. την πανέμορφη κιθάρα (171)

C άλλα αντικείμενα- στοιχεία υλικού πολιτισμού:

1. 1. τα ωραία σαντάλια, θεσπέσια και χρυσά (109-110)
2. 2. άλκιμο κοντάρι, βαρύ, θεόρατο και στιβαρό (112-113)
3. 3. ακονισμένο με χαλκό (112)
4. 4. το χαλκό / χάλκινο κοντάρι (118/137)
5. 5. παίζοντας με πεσσούς (121)
6. 6. σε τομάρια βοδιών (121)
7. 7. το δόρυ / τα δόρατα (143 / 144)
8. 8. μέσα στην καλοξυσμένη θήκη (144)
9. 9. άλλα δόρατα …. Περίμεναν, άνεργα και πολλά (144/145)
10. 10. σε θρόνο λεπτουργημένο και όμορφο (146)
11. 11. ύφασμα μαλακό (147)
12. 12. στήριγμα στα πόδια της … σκαμνί (147-148)
13. 13. στολισμένο κάθισμα (149)
14. 14. σε θρόνους κι αναπαυτικά καθίσματα (163)

C πρόσωπα κοινωνικού βίου

η παρακόρη, η κελάρισσα, ο τραπεζάρχης, ο κήρυκας, ο αοιδός, οι πεσσοί (=τα ζάρια, κατά την πιθανότερη εκδοχή)

ερωτήσεις: Να παρουσιάσετε τα πρόσωπα του υπηρετικού προσωπικού και την εργασία του καθενός από αυτά.

Πώς παρουσιάζει ο ποιητής τους μνηστήρες κατά τη διαδικασία του δείπνου τους;

Πώς ερμηνεύετε το ότι ο Φήμιος τραγουδούσε «από ανάγκη» στους μνηστήρες;

Ποια τα στοιχεία του υλικού πολιτισμού στο κείμενο;



ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Η ΑΘΗΝΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΙΘΑΚΗ

Ο ΚΑΣΠΑΡ ΧΑΟΥΖΕΡ ΣΤΗΝ ΕΡΗΜΗ ΧΩΡΑ - Δ. ΧΑΤΖΗΣ

Ο ΚΑΣΠΑΡ ΧΑΟΥΖΕΡ ΣΤΗΝ ΕΡΗΜΗ ΧΩΡΑ- Δ. ΧΑΤΖΗΣ (1), (2)

ΘΕΜΑΤΙΚΑ  ΚΕΝΤΡΑ

Δ. Χατζής

Μετανάστευση 

Αποξένωση από την πατρίδα

Απώλεια εθνικής και κοινωνικής ταυτότητας

Το επιλεγµένο απόσπασµα συνιστά ένα αντιπροσωπευτικό δείγµα της ρεαλιστικής γραφής του ∆ηµήτρη Χατζή, η οποία έχει ως επίκεντρο της την παρατήρηση του κοινωνικού περιβάλλοντος. Ο συγγραφέας αναπαριστά πειστικά το λόγο ενός λαϊκού προσώπου που, ως µετανάστης στη Γερµανία, διαπιστώνει την απώλεια της προσωπικής αλλά και της εθνικής του ταυτότητας.

Το κεφάλαιο από όπου προέρχεται το απόσπασµα έχει τον τίτλο «Ο Κάσπαρ Χάουζερ στην έρηµη χώρα». Όπως εξηγεί ο συγγραφέας, «ο Κάσπαρ Χάουζερ ήταν ένα παιδί που βρέθηκε στη Γερµανία, µέσα στο δάσος. Βρέθηκε - δεν ήρθε. Και µεγαλωµένο πια, παλικάρι, δεν ήξερε να µιλήσει καθόλου - καµιάν ανθρώπινη γλώσσα. Όχι πως ήταν βουβό - να µιλήσει δεν ήξερε. Φαινότανε δηλαδή πως είχε ζήσει χωρίς τους ανθρώπους, µακριά τους - δεν είχε µιλήσει µε τους ανθρώπους, δεν τους ήξερε. Κανένας δεν έµαθε πώς έζησε τόσα χρόνια, πού κρυβόταν, πως δε βρήκε ποτέ τους ανθρώπους».

Ο Κώστας είναι ο μοναδικός ήρωας και αφηγητής του κειμένου, ένα λαϊκό πρόσωπο που, ζώντας στη Γερμανία ως μετανάστης, συνειδητοποιεί ότι χάνει σιγά σιγά τον εαυτό του και την εθνική του υπόσταση και ταυτότητα. Ζει μονότονα, χωρίς η ζωή του να παρουσιάζει κάποιο ενδιαφέρον και αδυνατεί να προσαρμοστεί στους ρυθμούς ζωής της ξένης πόλης όπου εργάζεται. Η αυτοπεποίθηση του είναι χαμηλή (μικρόβιο) και δεν έχει σε μεγάλη εκτίμηση τον εαυτό του, μια μονάδα χαμένη μέσα στο πλήθος των πολλών και των αγνώστων, που η μοναδική του συντροφιά είναι λίγοι συμπατριώτες του μετανάστες, ενώ έχει διακόψει τους δεσμούς με την πατρίδα του. Η αίσθηση της μοναξιάς που τον διακατέχει τον αναγκάζει να χαράξει ο ίδιος το πικρόχολο και αυτοσαρκαστικό επίγραμμα της επιτύμβιας στήλης του.

Η ταινία του Βέρνερ Χέρτσογκ βασίζεται στη γνωστή ιστορία της ξαφνικής εμφάνισης του Κάσπαρ Χάουζερ, ενός αγοριού στη Νυρεμβέργη το 1828, το οποίο κρατιόταν έγκλειστο σε ένα κελλάρι όλη του τη ζωή. Ο Κάσπαρ θα εμφανιστεί από το πουθενά ρακένδυτος, με έντονα πάνω του τα σημάδια της μακροχρόνιας σιωπής, της ακινησίας, της εγκατάλειψης, της απόλυτης αποκοπής του από την κοινωνία. 

Είναι εδώ που θα ξεκινήσει το χρονικό της ένταξης του στη μικρή Βαυαρική κοινωνία που τον ανακάλυψε, τον φρόντισε, τον «αξιοποίησε» και βάλθηκε να εξιχνιάσει το μυστήριο της διαφορετικότητας και της καταγωγής του.

Αλλά η κοινωνία δεν θα ακούσει, ούτε θα θελήσει να καταλάβει «αυτή την φοβερή Φωνή, που συνήθως οι άνθρωποι την ονομάζουν Σιωπή». Και θα προσπαθήσει να την εκλογικεύσει μέσα από την καλλιέργεια του λόγου και της γραφής - από το schreien (φωνή) στο schreiben (γραφή). 

Ο πρωτότυπος τίτλος στα γερμανικά «Καθένας για τον εαυτό του και ο Θεός εναντίον όλων» περιγράφει πληρέστερα την ταινία. «Οι άνθρωποι είναι σαν λύκοι για μένα» θα πει ο Κάσπαρ και σε άλλο σημείο «ο ερχομός μου σε αυτόν τον κόσμο ήταν μια τρομερά σκληρή πτώση». Η αλληγορία είναι διάχυτη στην ταινία. 

Ο Κάσπαρ θα εμφανιστεί την ημέρα της Πεντηκοστής και η ταινία ξεκινά και τελειώνει με την άρια του Ταμίνο από τον Μαγικό Αυλό του Μότσαρτ - έναν ύμνο στην αγάπη, που ωστόσο στην ταινία ακούγεται τουλάχιστον σαν ειρωνεία. Ο Κάσπαρ θα ζήσει αδιαμαρτύρητα το μαρτύριο του μέχρι το τέλος, με μόνη παρηγοριά τα όνειρα-οράματά του.


Το Αίνιγμα του Κάσπαρ Χάουζερ (1974)

(Γερμανικός πρωτότυπος τίτλος: Jeder für sich und Gott gegen alle - Kaspar Hauser, 
Αγγλικός τίτλος: The Enigma of Kaspar Hauser)

Μεγάλο Βραβείο στο Φεστιβάλ Καννών (1974)

Παίζουν: Μπρούνο Σ., Βάλτερ Λάντενγκαστ, Μπριγκίτε Μίρα κ.α.
Σενάριο-Σκηνοθεσία: Βέρνερ Χέρτσογκ


Όλα τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν στους δημιουργούς και αντίστοιχους ιδιοκτήτες της ταινίας. Αυτό το βίντεο είναι μόνο για εκπαιδευτικούς σκοπούς.




Η ΦΑΜΠΡΙΚΑ

Η φάμπρικα δε σταματά
δουλεύει νύχτα μέρα
και πώς τον λεν το διπλανό
και τον τρελό τον Ιταλό
να τους ρωτήσω δεν μπορώ
ούτε να πάρω αέρα

Δουλεύω μπρος στη μηχανή
στη βάρδια δύο δέκα
κι από την πρώτη τη στιγμή
μου στείλανε τον ελεγκτή
να μου πετάξει στο αυτί
δυο λόγια νέτα σκέτα

Άκουσε φίλε εμιγκρέ
ο χρόνος είναι χρήμα
με τους εργάτες μη μιλάς
την ώρα σου να την κρατάς
το γιο σου μην το λησμονάς
πεινάει κι είναι κρίμα

Κι εκεί στο πόστο μου σκυφτός
ξεχνάω τη μιλιά μου
είμαι το νούμερο οχτώ
με ξέρουν όλοι με αυτό
κι εγώ κρατάω μυστικό
ποιο είναι τ' όνομά μου

ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Γκασμέντ Καπλάνι

 Μικρό ημερολόγιο συνόρων 

Δουλειά, δουλειά, δουλειά

Μετανάστης σημαίνει πολλά πράγματα. Αλλά προπαντός δουλειά. Στην ξενιτιά δεν παςγια να κάνεις το μάγκα, αλλά για να μαζέψεις φράγκα. Θα κάνεις τα πάντα για να το πετύχεις. Θα κάνεις δυο και τρεις δουλειές τη μέρα, ανασφάλιστος, θα ρίξεις το μεροκάματο των ντόπιων, θα γίνεις απεργοσπάστης, αν χρειαστεί θα πουλάς κακομοιριά, για να αγγίξεις την καρδιά των εργοδοτών, μέχρι να καταλάβεις ότι πολλοί λίγοι τη διαθέτουν, θα στήνεσαι από τα χαράματα στην πλατεία Ομόνοιας, σαν βρόμικο άγαλμα που ξέχασαν να το πλύνουν τα συνεργεία του Δήμου. Θα κατοικείς σε τρώγλες, δέκα,δεκαπέντε, είκοσι άτομα μαζί, καταργώντας τη διαφορά ανάμεσα στην κατοικία και το γουρουνοστάσιο. Θα τρως ψωμί και αλάτι, θα τρως σκέτο ψωμί. Θα σε πιάνει ο ύπνος πάντα στο λεωφορείο από την εξάντληση και την αϋπνία. Θα μυρίζεις ιδρώτα σε ακτίνα ενός χιλιομέτρου, γιατί δε θα έχεις χρόνο να πλυθείς αλλά και γιατί δε θα θέλεις να κάνεις το ντους για να μην πληρώνεις ρεύμα. Ο πιο διάσημος τσιγκούνης σε σύγκριση με σένα θα μοιάζει κουβαρντάς. Θα μετράς τα χρήματά σου όπως μετρά ο αναιμικός τις σταγόνες αίματος. Δε θα ξοδεύεις τίποτα, δε θα αγοράζεις τίποτα, θα ζεις με τα ελάχιστα των ελαχίστων, θα χορταίνεις μόνο μετρώντας τα χρήματα και ακούγοντας πως για σένα υπάρχει και άλλη δουλειά, και άλλη, και άλλη.Και ξαφνικά, χωρίς να το καταλάβεις, θα νιώσεις πως οι δυνάμεις σου λιγοστεύουν, θα νιώσεις να σε χτυπά η αρθρίτιδα, θα αισθανθείς ύποπτους πόνους στα νεφρά, στην πλάτη, στην καρδιά. Θα είσαι τυχερός εάν προλάβεις την εγχείρηση. Πολλοί άλλοι δεν πρόλαβαν. Έφυγαν πάνω στη δουλειά, τους πλάκωσε κάποιος τοίχος, γιατί οι εργοδότεςδεν πληρώνουν για μέτρα ασφαλείας. Γιατί καθώς είναι γνωστό ο μετανάστης πεθαίνει αθόρυβα, σαν τη μύγα… 

Η γενιά της λάντζας

Η πρώτη γενιά των μεταναστών είναι η γενιά της λάντζας. Είναι εκείνη που τρώει όλη τη σαβούρα της ξενιτιάς, όλη την άρνηση, όλη την περιφρόνηση, όλο το φόβο. Είναι η γενιά της λάντζας, γιατί γι’ αυτή όλες οι δουλειές είναι καλές, αρκεί το στομάχι να γεμίζει και να μένει κάτι στην άκρη. Αυτά τα λεφτά που μένουν στην άκρη είναι η ανταμοιβή της, η θεραπεία της, η Γη της Επαγγελίας, το μεγάλο ψέμα, η υπόσχεση της επιστροφής. Είναι η γενιά που μιλά σπαστά, εκείνη που δε μιλά καθόλου, εκείνη που τρέμει την αστυνομία,εκείνη που τρέμει το βλέμμα του εργοδότη, που καταναλώνει τη μοναξιά στη σιωπή, που σκύβει ίσαμε το χώμα, που μαζεύει μαζί με τα λεφτά στην άκρη και μπόλικη μνησικακία.Η μνησικακία είναι το φρούριό της, όπου στεγάζει το φόβο της, την άρνηση των ντόπιων, την περιφρόνηση, την καταπίεση και τον εμπαιγμό του εργοδότη. Είναι η γενιά της λάντζας. Γι’ αυτή δεν υπάρχουν έπιπλα στο σπίτι, εκτός και αν βρεθούν κάποια κοντά σε σκουπιδοτενεκέδες, όταν οι ντόπιοι εγκαταλείπουν τα παλαιά τους. Για τη γενιά της λάντζας δεν υπάρχουν διακοπές, δεν υπάρχουν καν γιορτές. Υπάρχει μόνο ένα πράγμα: δουλειά. Και το όνειρο της επιστροφής αγκαλιά με το όνειρο της παραμονής.Γιατί έτσι είναι η γενιά της λάντζας: σχιζοφρενής…

ΖΟΛΙΝΓΚΕΝ, 23.3.1972 (Γραπτή απάντηση σε ερωτηματολόγιο)

 Έφυγα από την Ελλάδα στις 5.10.64. Έφυγα για να κάνω ορισμένες οικονομίες με τις οποίες θα αγόραζα χωράφια, ώστε να βελτιωνόταν η θέση της οικογενείας μου. Κατάγομαι από ένα χωριό της Δράμας και πριν έρθω στη Γερμανία ήμουν καπνοπαραγωγός. Από τη δουλειά μου είμαι ικανοποιημένος όσον αφορά τα οικονομικά και δυσαρεστημένος όσον αφορά την πίεση που δέχομαι από τον εργοδότη, αισθανόμενος τον εαυτό μου περίπου σαν σκλάβο. Οι δυσκολίες με τη γλώσσα ήταν πάρα πολλές στην αρχή, τώρα έχουν μειωθεί αρκετά. Όσον αφορά την κατοικία, λόγω των δυσκολιών, και ειδικά εμείς οι ξένοι, και λόγω του ότι έχω δύο παιδιά παραμένω σε σπίτι που στην Ελλάδα θα το χρησιμοποιούσα για αχυρώνα. Τα παιδιά φυσικά τα χάσαμε όσον αφορά το σχολείο, ούτε ελληνικά ούτε γερμανικά. Δεν έπαθα ποτέ ατύχημα, όμως στο εργοστάσιό μας περισσότερο παθαίνουν οι ξένοι, διότι προτού έρθουν εδώ δεν ήταν εργάτες και η εργατική τους συνείδηση είναι χαμηλή. Επιπλέον για να παίρνουν πολλά λεφτά, δουλεύουν βαριές δουλειές και ακόρντ, που σημαίνει να δουλεύουν γρήγορα. Παρόλο που κάνω παρέα με Γερμανούς και μου φέρονται σχεδόν καλά, πολλές φορές δοκιμάζω την απέχθειά τους όταν πρόκειται να τους θίξω θέματα ισότητος μαζί τους. Είναι εγωισταί και πολύ εθνικισταί, όμως μια μεγάλη μερίδα είναι καλοί μαζί μου. Όσον αφορά το μέλλον, η γνώμη μου δεν άλλαξε, αλλά θα πραγματοποιηθεί όταν έρθουν καλύτερες μέρες.

Με λένε Μιχάλη…

«Με λένε Μιχάλη. Γεννήθηκα το 1980 στην Αθήνα, στο «Μητέρα». Οι γονείς μου τότε έμεναν στο Παγκράτι. Μετά τη γέννα μου μετακομίσαμε στα Πατήσια. Οι γονείς μου είναι από τη Νιγηρία. Ο πατέρας μου ήρθε στην Ελλάδα για να σπουδάσει, τη δεκαετία του ΄70. Ύστερα από κάποια χρόνια έφερε και τη μητέρα μου. Από τα παιδικά μου χρόνια δεν θυμάμαι πολλά πράγματα. Στο δημοτικό τα πήγαινα μια χαρά με τα άλλα παιδιά. Μόνο όταν τσακωνόμασταν στο ποδόσφαιρο με στολίζανε με βρισιές του τύπου «αράπης» και τα σχετικά. Ήμουν ο μόνος μαύρος στο σχολείο μου. Θυμάμαι επίσης ένα σκηνικό. Μια μέρα, έπειτα από τσακωμό, κάποια παιδιά με είχαν βάλει στη μέση και με έβριζαν. Τότε ένα παιδί που τον έλεγαν Ηλία όρμησε εναντίον τους για να με υπερασπιστεί. Από τότε γίναμε κολλητοί φίλοι. Τα πρώτα χρόνια στο σπίτι μιλούσαμε νιγηριανά και αγγλικά. Αυτό όμως με εμπόδιζε για τα μαθήματα. Μέχρι που ο δάσκαλος κάλεσε τους γονείς μου και τους είπε ότι έπρεπε να μιλήσουμε ελληνικά στο σπίτι.

Με τα χρόνια επικράτησαν τα ελληνικά στο σπίτι μας. Ελληνικά και hiphop. Από εννέα χρόνων μιλώ μόνο ελληνικά. Μιλώ επίσης άψογα αγγλικά, ενώ τα νιγηριανά τα καταλαβαίνω αλλά δεν τα μιλώ πια. Το πάθος για τη μουσική το «κόλλησα», ίσως, επειδή μεγάλωσα ανάμεσα σε διάφορους γλωσσικούς ήχους. Στο γυμνάσιο παθιάστηκα με τα γκράφιτι, τη hip-hop και τη Dram΄Ν΄ Βase. Είναι χρόνια που περνούν διοργανώνοντας πάρτι και ανταλλάσσοντας κασέτες με τα φιλαράκια. Εκείνη την περίοδο μπήκε έντονα η θρησκεία στη ζωή μου. Μαζί της και η πρώτη υπαρξιακή σύγκρουση. Γιατί η θρησκεία έλεγε «ειρήνη υμίν», ενώ το hip-hop μιλούσε για εξέγερση. Η θρησκεία ήταν ευχή, το hip-hop δράση. Το hip-hop και τα γκράφιτι ήταν για μένα ένα είδος ξεσπάσματος. Τότε, για πρώτη φορά, άρχισα να γράφω στίχους. Έγραφα και για τον ρατσισμό. Ξαφνικά συνειδητοποίησα κάτι που είχα απωθήσει: το χρώμα της επιδερμίδας μου.

Το να είσαι μαύρος. Εγώ είμαι περήφανος που είμαι μαύρος. Το να είσαι μαύρος όμως σημαίνει ότι συναντάς μπροστά σου έναν τοίχο. Σημαίνει ότι πρέπει να ξοδεύεις πολλή ενέργεια για να πείσεις τους γύρω σου ότι δεν είσαι γεννημένος μόνο για να πουλάς CD και να παίξεις μπάσκετ. Ότι μπορείς να γίνεις γιατρός, λογοτέχνης, σχεδιαστής μόδας, οτιδήποτε. Το να είσαι μαύρος σημαίνει ότι ζεις με αυτό το χρώμα, το αναπνέεις, ότι δεν σε αφήνουν ποτέ να νιώσεις αόρατος. Τη μεγαλύτερη έκπληξη την προκαλείς όταν μιλάς ελληνικά χωρίς προφορά. Παθαίνουν πλάκα. Μερικοί κάθονται με το στόμα ανοιχτό και σε κοιτάνε σαν εξωγήινο. Τέλος πάντων… Ένα καλοκαίρι στη Σύρο. Η ανατροπή στη ζωή μου συνέβη ένα καλοκαίρι στη Σύρο.

Μόλις είχα τελειώσει το λύκειο. Ήθελα τότε να μπω στη Σχολή Καλών Τεχνών και άρχισα να κάνω ιδιαίτερα μαθήματα ελευθέρου σχεδίου. Το καλοκαίρι πήγα στη Σύρο για να δουλέψω στο εργαστήριο της δασκάλας μου. Έκανα βόλτα ένα απόγευμα, όταν ξαφνικά μπροστά στα πόδια μου σταμάτησε ένα αστυνομικό τζιπ. Βγήκαν έξω δυο αστυνομικοί και μου ζήτησαν τα χαρτιά. Είχα μαζί μου τη ληξιαρχική πράξη γέννησης. Θεωρούσα ότι ήταν αρκετή, αφού είχα γεννηθεί στην Ελλάδα. Με πήγαν στο Τμήμα. Μου είπαν ότι τα χαρτιά μου είναι ελλιπή. Ένας από τους αστυνομικούς μού είπε ότι θα με απελάσουν. «Πού θα με απελάσετε;» ρώτησα. «Στα σύνορα και να πας από εκεί που ήρθες», μου απάντησε. «Εγώ δεν ήρθα από πουθενά. Έχω γεννηθεί στην Ελλάδα», είπα. Δεν πήρα απάντηση. Απέλαση, σύνορα, όλα αυτά μου φαίνονταν σαν ταινία. Έφυγε η γη κάτω από τα πόδια μου και είχα κατατρομάξει. Έμεινα εκεί τρεις μέρες, στο σκοτάδι, κοιμόμουν χάμω, σε ένα μικροσκοπικό κελί με δυο Πακιστανούς που δεν μιλούσαν ούτε ελληνικά ούτε αγγλικά. Αυτές οι τρεις μέρες ανέτρεψαν τα πάντα μέσα μου. Με τη μεσολάβηση φίλων και δικηγόρων με άφησαν ελεύθερο. Τότε άρχισαν να με βασανίζουν τα ερωτήματα.

Ποιος ήμουν; Τώρα καταλάβαινα γιατί δεν με καλούσαν φαντάρο, όπως συνέβαινε με όλους τους φίλους μου. «Φίλε μου, εσύ είσαι ξένος», έλεγα στον εαυτό μου. Και πάλι δεν ήθελα να το πιστέψω όμως. Σκεφτόμουν ότι οι αστυνομικοί είχαν κάνει λάθος. Ήταν ένας μηχανισμός άμυνας για να μη διαλυθώ. Τα χαρτιά, τα χαρτιά, τα χαρτιά. Όταν εισέβαλε στη ζωή μου η λέξη χαρτιά και αλλοδαπός όλα καθάρισαν πλέον. Ρώτησα τους υπαλλήλους στον δήμο εάν μπορώ να βγάλω ελληνική ταυτότητα επειδή έχω γεννηθεί εδώ. Μου απάντησαν κοφτά: «όχι». Μετά ήρθαν οι ουρές, οι βεβαιώσεις, τα ένσημα, τα γραφεία, οι υπάλληλοι, η ατελείωτη αναμονή. Και όταν βγαίνει η άδεια παραμονής είναι ληγμένη. Ξανά ουρές, βεβαιώσεις, ένσημα, γραφεία, υπάλληλοι, ατελείωτη αναμονή. Με αυτά θα φας όλη τη ζωή σου.

Τα καλύτερα χρόνια σου φεύγουν κυνηγώντας τα χαρτιά. Δεν μπορείς να πας πουθενά. Τα όνειρα για το πανεπιστήμιο τα εγκατέλειψα γιατί κυνηγούσα τα χαρτιά. Με κάλεσαν το 2002 στη Γαλλία για να εκπροσωπήσω την Ελλάδα σε ένα φεστιβάλ θεάτρου δρόμου. Δεν πήγα γιατί δεν είχα χαρτιά. Ήθελα να ανοίξω μια δική μου δουλειά, δεν μπόρεσα γιατί δεν είχα χαρτιά. Τα ελληνικά είναι η γλώσσα σου… Νιώθεις σιγά σιγά να ανοίγει ένα χαντάκι ανάμεσα σε σένα και στους φίλους σου. Εκείνοι προχωράνε, κυκλοφορούν ελεύθεροι. Αυτό που για σένα αποτελεί ζήτημα ζωής και θανάτου, γι΄ αυτούς είναι ένα τίποτα. Επειδή δεν έχεις κανονικά χαρτιά δεν μπορείς να κάνεις σχέδια για το μέλλον. Σκέψου τι κατάπτωση. Να είσαι είκοσι χρόνων και να μη μπορείς να κάνεις σχέδια για το μέλλον. Φθείρεσαι ανεπαίσθητα, γίνεσαι μικρός, κλείνεσαι στον εαυτό σου. Πρέπει να προσέχεις πολύ για να μη γίνεις ανθρωπάκι.

Για να μη δεις όλους τους γύρω σου ως εν δυνάμει εχθρούς. Ύστερα έρχονται άλλες ερωτήσεις. Τι είσαι; Γεννήθηκες εδώ, τραγουδάς τον εθνικό ύμνο της Ελλάδας, στο σχολείο είπες ποιήματα για την 25η Μαρτίου. Και όμως σε θεωρούν αλλοδαπό. Στη Νιγηρία εσύ δεν έχεις πάει ποτέ. Τα ελληνικά είναι η γλώσσα σου. Τι είσαι λοιπόν; Πρέπει να είσαι τρεις φορές τρελός για να μην τρελαθείς. Πρέπει να παλέψεις με νύχια και με δόντια για να μην αφήσεις την πραγματικότητα να σε ξεκάνει. Τι κάνω αυτή τη στιγμή; Ασχολούμαι πολύ με τη μουσική και με το θέατρο του δρόμου. Τώρα δουλεύω στον «Κοσμοπολιτισμό», ένα πολιτιστικό κέντρο που διοργανώνει και πολλά ενδιαφέροντα event με μετανάστες καλλιτέχνες. Τα χαρτιά; Τα περιμένω ακόμα, εδώ και δυο χρόνια. Το μέλλον; Το μέλλον, φίλε μου, είναι τα όνειρά μου. Αυτά είναι η ασπίδα και η ελευθερία μου…»

του Gazmend Kapllani

Ο Κάσπαρ Χάουζερ στην έρημη χώρα, Λ.Β. by Lia Varbobiti

Στο οδοιπορικό αυτό, μαθητές του 1ου Ενιαίου Λυκείου Βριλησσίων με συνεργάτη τον κινηματογραφιστή Γιώργο Πουλίδη καταγράφουν την Αθήνα των μεταναστών και των «ξένων».

Σαν τον Οδυσσέα από tvxorissinora

ΟΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ

1. Οι μεταβατικοί χρόνοι from Kvarnalis75

οι μεταβατικοι χρονοι from mavraroda

Γωμετρική εποχή σε κόμικ / Geometric Period in comic from katerina Prokopiou

ΠΡΟΣΘΕΤΟ ΥΛΙΚΟ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Γ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

Όμηρος και Τροία- "Επτά Ημέρες Καθημερινή"

ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ

Μυκηναϊκή Θρησκεία και Τέχνη
Η ΘΡΗΣΚΕΙΑ
Η κυρίαρχη μυκηναϊκή θεότητα  η «Κυρία Πότνια»
 Στο μυκηναϊκό πάνθεον εμφανίζονται οι περισσότεροι Έλληνες θεοί της 1ης χιλιετίας.
 Λατρεία θεοτήτων σε μικρά ιερά.

Η ΤΕΧΝΗ
 Η μυκηναϊκή τέχνη έχει έντονη μινωική επίδραση.
 Τα μυκηναϊκά ανάκτορα έχουν πιο απλό σχέδιο σε σχέση με τα μινωικά.
 Οι θολωτοί τάφοι = μακρύς διάδρομος με λίθινους τοίχους που καταλήγει σε
κυκλικό θάλαμο με θολωτή οροφή.
 Τα κοσμήματα και τα πολυτελή αντικείμενα (χρυσά κύπελλα, χρυσές
προσωπίδες) μαρτυρούν το μεγάλο πλούτο και δύναμη των Μυκηναίων
βασιλιάδων.

6. Μυκηναϊκή θρησκεία και τέχνη from Kvarnalis75

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

http://users.sch.gr/pchaloul/epokhi-halkou/mykenai/mykenai.htm
http://www.fhw.gr/chronos/02/mainland/gr/mg/index.html
http://www.sikyon.com/Mykinai/mykinai_gr.html
http://www.gkonstantinou.com/school_work/mykinaiki_tehni/mykinaiki_tehni.html

μυκηναϊκη θρησκεια και τεχνη from mavraroda